Prostat Kanseri – Tanı ve Sınıflandırma

Prostat kanserinin tanısı

PSA – standart kan testi ile ölçülebilir.

Seminal sıvı üretmenin yanı sıra , prostat, prostat spesifik antijen veya PSA olarak bilinen bir molekülü üretir. Prostat kanseri teşhis edildikten sonra, PSA değerinin izlenmesi hastalığın ilerlemesini izlemek için kullanılır. Hastalığın evresine ve kullanılan tedaviye bağlı olarak, doktorunuzun PSA testi ile ilgili öngördüğü normal değerler değişecektir. PSA testleri genellikle 50 yaşından itibaren önerilmektedir. Bir prostat hastalığı durumunda PSA oranı artar, ancak tek başına prostat kanserinin tanısı koymak için yeterli değildir, Bu amaçla ek muayene ve testler yapılmalıdır.

Parmakla rektal muayene

Bu muayene, normal bir muayene sırasında doktorunuz tarafından yapılır. Doktor prostatı hissetmek için parmağını hastanın rektumuna sokar . Bu hızlı ve ağrısız bir işlemdir.

Prostat biyopsisi

Bir hastanın prostat kanseri olup olmadığını belirlemek için biyopsi yapılır. Bu, numunelerde yer alan hücre tiplerini incelemek için daha sonra laboratuvarda analiz edilen küçük prostat parçalarının çıkarılmasını içerir. Biyopsi işlemi yapılmadan önce hastaya lavman (rektumun sıvı solüsyonla boşaltılması) ve antibiyotik tedavisi verilir. Prostat görüntüsünü anlık veren bir ultrason cihazı (rektuma yerleştirilen propla) ve lokal anestezi altında doktor, prostatın farklı bölgelerinden en az 12 doku parçası toplar. Bu parçalar daha sonra bir kanserin varlığını teyit edecek patoloji uzmanı tarafından mikroskop altında incelenir.

Bu İşlemin Hedefleri:

• Gleason skoru ( tümörün farklılaşma derecesi , yani tümörün prostatın normal dokusuna benzemesi eğilimi) olarak adlandırılan bir ölçeğe göre tanımlanan kanser hücrelerinin agresifliğini belirlenir ,
• Pozitif biyopsilerin (kanser hücrelerini gösteren) sayısını, dağılımını, tümör dokusunun özelliklerini ve kanser hücrelerinin prostat kapsülünün dışına taşıp taşmadığı değerlendirilir.

Gleason skoru

Gleason skoru, prostat biyopsilerinin analiz edilmesi ile belirlenir. Beş tip prostat hücresi vardır: tip 1 hücreler normaldir. Tip 5 ise kanserin en gelişmiş olduğu tiplerdir. Gleason skoru, örnekte yer alan hücre tiplerinden hangisinin en fazla olduğunu ve bunları bir araya getirerek  hesaplanır. Bu skor 6-10 arasında değişir ve kanserin agresifliğine bağlıdır, 10 skor en

agresif formdur.
Gleason skoruna dayalı risk veya agresiflik derecesi:

• 6 veya 7: Düşük veya orta riskli kanser
• 8 ila 10 arasında: yüksek riskli kanser

Gleason skoru genel olarak şu şekilde ifade edilir: Gleason 7 (3+4)  Parantez içindeki rakamlar ile ilgili olarak, ilk basamak biyopsi örneklerinde sayısı en çok hücre tipini ve ikinci rakam ise ikinci en çok sayıdaki hücre tipini göstermektedir.

 

Evreleme

Prostat kanseri teşhisi konduğunda, evreleme değerlendirmesi için bir dizi görüntüleme tetkiki yapılarak tanı konulmalıdır. Evreleme değerlendirmesinin amacı, kanserin lokalize olup olmadığını (lokalize: tümörün tamamı prostat bezinde yer alan) ya da diğer dokulara yayıldığını tespit etmektir .

Tomografik tarama

10 ile 15 dakika arasında süren bu ağrısız işlem, hedef alanın net bir görüntüsünü üretmek için X-ışınları kullanır, prostat için karın ve kasık bölgesi taranır (abdominopelvik tarama). Tarama prostat kanserinin, prostat bezi içinde kaldığını ya da prostat kapsülüne (yani prostatı çevreleyen zar), ya da lenf düğümlerine ulaşıp ulaşmadığını ortaya çıkaracaktır .

Manyetik rezonans görüntüleme (MRI)

MRI taraması bir X-ışını taramasına benzer, ancak ışınlardan ziyade bir manyetik alan kullanır. Bu muayene vücudun yumuşak dokusunun çok net bir görüntüsünü sağlar ve doktorun kanserin başka organlara yayılıp yayılmadığını görmesini sağlar.

Kemik sintigrafisi (kemik taraması)

Bu işlem prostat kanserinin iskelete ulaşıp ulaşmadığını ortaya çıkarır. Kemik sintigrafisi, ağrısızdır ve kandan verilen bir madde ile kemik metastazı varsa bunu tespit eder.

Prostat kanseri farklı evreleri

Kanser için seçilen tedavi türü, büyük ölçüde hastalığın gelişim evresi dikkate alınarak belirlenir. Aşağıdaki ölçek prostat kanserinin progresyon derecesini, en az gelişmiş olandan en ileri seviyeye kadar göstermektedir:

Lokalize kanserler:

• Evre T1: Parmakla rektal muayene ile tespit edilemeyecek kadar küçük bir tümöre karşılık gelir. Sadece birkaç hücre kanserlidir. Hastada herhangi bir belirti yoktur.
• Evre T2: Bir parmakla rektal muayenede (sert bir yumruğun hissedilebileceği) saptanabilir bir kansere karşılık gelir ve ister prostatın tamamında olsun ya da sadece bir lobda olsun, tümör bezin sınırları içinde yer alır.

İleri evre kanserler:

• Evre T3: prostat ve/veya seminal veziküllerin dışına uzanan bir kansere karşılık gelir.
• Evre T4: prostatın yakınındaki diğer organlara ( mesane ve/veya rektum gibi) yayılan bir kansere karşılık gelir .

 

Son güncelleme 7 Şubat 2017.